Getto krakowskie - historia w skrócie

Przed II wojną światową w Krakowie żyło ok. 64 tysiące Żydów, była to czwarta co do wielkości społeczność żydowska w Polsce. Zaraz po wkroczeniu wojsk niemieckich do Krakowa Żydów dosięgneły liczne zakazy i nakazy. Nie mogli modlić się w synagogach, żydowscy lekarze i prawnicy nie mogli pracować dla Aryjczyków, nakazano im nosić opaski identyfikacyjne z Gwiazdą Dawida (każdy Żyd od dwunas tego roku życia), zabroniono korzystać ze środków transportu, zakazano wchodzić na Rynek i obszar w obrębie Plant. Zarekwirowano Żydom kosztowności i nałożono na nich obowiązek prac przymusowych.

3 marca 1941 zostało powołane przez gubernatora dystryktu krakowskiego dra Otto Wachtera Getto rakowskie. Dzień zamknięcia wyznaczono na 21 marca. Getto mieściło się w dzielnicy Podgórze, zajmowało ok. 20 hektarów powierzchni, w tym ok. 15 ulic i 320 domów. Granice Getta biegły ulicami Brodzińskiego, Wita Stwosza, Nadwiślańską, Kącik, Traugutta oraz Krzemionkami i Rynkiem Podgórskim. Cały teren został ogrodzony drutem kolczastym, a następnie w kwietniu rozpoczęto budowę muru w kształcie żydowskich macew. Do getta prowadziły cztery bramy: na placu Zgody (dzisiaj Plac Bohaterów Getta), u wylotu ul.Lwowskiej, u wylotu ul. Limanowskiego i na granicy ul. Limanowskiego i Rynku Podgórskiego. W getcie od początku było ogromne przeludnienie, na jedną osobę przypadło 2 metry kwadratowe. Tam gdzie wcześniej mieszkało 3,5 tysiąca ludzi, nagle umieszczono 16 tysięcy. 15 października oficjalnie zamknięto dzielnicę, od tej pory za opuszczenie jej bez pozwolenia groziła śmierć. Okna domów wychodzące na stronę aryjską zostały zakratowane lub zamurowane. Przez getto jeździły tramwaje ale żaden nie zatrzymywał się.

Żydzi pracujący poza murami getta na początku mieli możliwość kupowania tam żywności dla siebie i rodziny, ale sytuacja się zmieniła się, kiedy władze niemieckie postanowiły bardziej izolować getto. Ceny żywności gwałtownie rosły, wprowadzano przydziały, zapasy jedzenie szybko się wyczerpywały.

W maju 1942 roku władze niemieckie podjęły decyzję o wywożeniu Żydów do obozów koncentracyjnych. Na wysiedleńców typowano m.in. tych, którzy nie mieli ważnych kart rozpoznawczych, a potem "niebieskich kartek". Czasami decydował tylko wygląd. Najpierw ludzi gnano pod strażą na stacje Prokocim albo Płaszów, a potem wywożono pociągami.

W lutym 1943 roku podzielono getto na dwie części: A dla pracujących i część B dla niepracujących, starych i chorych. W marcu zdecydowano o likwidacji getta i przeniesieniu Żydów z częsci A do obozu w Plaszowie. Ogromną ilość mieszkańców części B rozstrzelano na placu Zgody, a pozostałych ciężarówkami wywieziono do Oświęcimia, gdzie trafili od razu do komór.

Kontakt: mmagdaz